Πώς να ανακτήσετε αρχεία μετά από μόλυνση με κακόβουλο λογισμικό: Οδηγός βήμα προς βήμα

Οι μολύνσεις από κακόβουλο λογισμικό μπορεί να είναι καταστροφικές, ειδικά όταν καταστρέφονται ή διαγράφονται σημαντικά αρχεία. Είτε είστε επαγγελματίας είτε απλός χρήστης, είναι σημαντικό να γνωρίζετε πώς να ανακτήσετε δεδομένα με ασφάλεια. Αυτός ο οδηγός παρέχει μια σαφή, ενημερωμένη και αποτελεσματική προσέγγιση για την ανάκτηση αρχείων μετά από επίθεση, βάσει των πρακτικών του Φεβρουαρίου 2025.

Αξιολόγηση της ζημιάς μετά τη μόλυνση

Το πρώτο βήμα είναι να εντοπιστεί ο τύπος και η έκταση της μόλυνσης. Κάποια κακόβουλα προγράμματα κρυπτογραφούν αρχεία (όπως το ransomware), ενώ άλλα τα διαγράφουν ή τα αλλοιώνουν. Η αναγνώριση του τύπου απειλής καθορίζει και τη σωστή στρατηγική ανάκτησης.

Αν τα αρχεία είναι απλώς κρυμμένα ή μετονομασμένα, η διαδικασία είναι συχνά απλή. Αν όμως έχουν κρυπτογραφηθεί, ίσως χρειαστείτε ειδικά εργαλεία ή αντίγραφα ασφαλείας. Αποσυνδέστε αμέσως τον υπολογιστή από το διαδίκτυο και άλλες συσκευές για αποφυγή περαιτέρω εξάπλωσης.

Χρησιμοποιήστε ένα αξιόπιστο πρόγραμμα αφαίρεσης κακόβουλου λογισμικού για να καθαρίσετε πλήρως το σύστημα. Μην προχωρήσετε σε καμία ενέργεια αποκατάστασης πριν ολοκληρωθεί η αφαίρεση, καθώς υπάρχει κίνδυνος επαναμόλυνσης.

Αρχικά μέτρα ασφαλείας

Αποσυνδέστε τον υπολογιστή από το διαδίκτυο και εξωτερικά μέσα αποθήκευσης. Ξεκινήστε τον υπολογιστή σε ασφαλή λειτουργία για να περιορίσετε τη δράση του κακόβουλου λογισμικού κατά τη διάγνωση.

Εκτελέστε πλήρη σάρωση του συστήματος με ενημερωμένο εργαλείο. Ιδανικά, χρησιμοποιήστε άλλο καθαρό σύστημα για τη λήψη λογισμικού και μεταφορά με USB. Μην εγκαθιστάτε νέα προγράμματα πριν επιβεβαιωθεί ότι το σύστημα είναι καθαρό.

Καταγράψτε τυχόν σφάλματα ή συμπτώματα. Αυτές οι πληροφορίες βοηθούν στην αναγνώριση του τύπου κακόβουλου λογισμικού και στην επιλογή της σωστής μεθόδου αποκατάστασης.

Ανάκτηση αρχείων με εργαλεία του συστήματος

Μόλις απομακρυνθεί το κακόβουλο λογισμικό, μπορείτε να ξεκινήσετε την ανάκτηση με ενσωματωμένα εργαλεία του λειτουργικού συστήματος. Τα Windows και το macOS παρέχουν δυνατότητες επαναφοράς αρχείων και συστήματος.

Σε Windows, δοκιμάστε την επιλογή “Προηγούμενες εκδόσεις” από τις ιδιότητες του αρχείου. Αν ήταν ενεργοποιημένο το System Restore, μπορεί να υπάρχουν σκιώδη αντίγραφα. Σε macOS, χρησιμοποιήστε το Time Machine για να επαναφέρετε αρχεία.

Επίσης, εφαρμογές όπως Word ή Photoshop δημιουργούν αυτόματα αντίγραφα ασφαλείας, τα οποία ίσως παραμείνουν διαθέσιμα. Αναζητήστε αυτά τα προσωρινά αρχεία ή χρησιμοποιήστε εργαλείο αποκατάστασης αρχείων.

Χρήση εργαλείων αποκατάστασης δεδομένων

Αν τα προηγούμενα βήματα δεν βοηθήσουν, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εξειδικευμένα προγράμματα όπως τα Recuva, EaseUS ή Disk Drill. Αυτά ανιχνεύουν διαγραμμένα ή απροσπέλαστα αρχεία.

Προτιμήστε την εγκατάσταση σε ξεχωριστή, καθαρή συσκευή για αποφυγή επιπλέον βλάβης. Συνδέστε τον μολυσμένο δίσκο εξωτερικά και εκτελέστε πλήρη ανάλυση.

Το ποσοστό επιτυχίας εξαρτάται από το είδος και την έκταση της ζημιάς. Αν τα αρχεία κρυπτογραφήθηκαν ή διαγράφηκαν πλήρως, ίσως χρειαστείτε αντίγραφα ασφαλείας για αποκατάσταση.

Πρόληψη μελλοντικών απωλειών δεδομένων

Η ανάκτηση είναι μόνο η μισή λύση. Η πρόληψη είναι εξίσου σημαντική. Χρησιμοποιήστε ισχυρή προστασία από ιούς, κάντε τακτικές ενημερώσεις και σαρώσεις συστήματος.

Καθιερώστε στρατηγική αυτόματων αντιγράφων ασφαλείας – τοπικά και στο cloud. Βεβαιωθείτε ότι δεν είναι συνεχώς συνδεδεμένα για αποφυγή μόλυνσης τους.

Αποφύγετε το άνοιγμα ύποπτων email, συνδέσμων ή λήψεων. Ενεργοποιήστε φίλτρα ασφαλείας στον ιστό και στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για επιπλέον προστασία.

Εκπαίδευση και ασφάλεια

Για επιχειρήσεις, η εκπαίδευση των χρηστών είναι κρίσιμη. Ενημερώστε τους για ενδείξεις ύποπτης δραστηριότητας, χρήση ισχυρών κωδικών και σωστή διαχείριση δεδομένων.

Διεξάγετε τακτικούς ελέγχους ασφάλειας, εφαρμόστε ενημερώσεις και παρακολουθείτε τη δραστηριότητα του δικτύου. Περιορίστε τα δικαιώματα διαχειριστή μόνο σε αρμόδιους χρήστες.

Τέλος, εξετάστε τη χρήση λύσεων EDR (Endpoint Detection & Response) για προληπτική ανίχνευση απειλών και άμεση αντιμετώπιση περιστατικών.